Het pedaal
Als we het hebben over ‘het’ pedaal bedoelen we altijd het rechterpedaal.
Het pedaal laat tonen mooi naklinken, ook als je de toets al hebt losgelaten. De toon blijft doorklinken tot je het pedaal omhoog laat komen.
Daardoor kun je met behulp van het pedaal tonen binden of samen laten klinken.
Pedaalwisselen
‘Pedaalwisselen’ betekent: het pedaal loslaten en opnieuw indrukken.
Als je het pedaal loslaat voordat de volgende toon klinkt, ontstaat er een ‘gat’, een korte stilte, tussen de noten. Dat proberen we te voorkomen.
Probeer je daarom aan te wennen om het pedaal pas los te laten precies op het moment dat je het volgende akkoord of de volgende toon aanslaat, om hem daarna weer opnieuw in te drukken en ingedrukt te houden tot opnieuw het volgende akkoord of de volgende toon.
Een goede oefening om het pedaal goed te leren gebruiken
Probeer deze oefening eens, heel rustig en stap voor stap.
- Sla een willekeurige toets aan en houd de toets ingedrukt.
- Terwijl je de toets ingedrukt houdt, druk je nu ook het pedaal in met je rechtervoet.
- Laat de toets los en houd het pedaal ingedrukt. Als het goed is, hoor je de toon die je net hebt aangeslagen nog steeds klinken.
-
Sla een andere toets aan en laat precies op het moment dat je deze toets aanslaat het pedaal los. Als het goed is, sluit deze nieuwe toon naadloos aan op de vorige.
- Klinken de tonen tegelijk? Dan heb je het pedaal te laat losgelaten.
- Klinkt er een ‘gat’, een heel korte stilte, tussen de tonen? Dan heb je het pedaal te vroeg losgelaten.
- Volgen de tonen elkaar naadloos op? Bravo, je hebt het goed gedaan! - Nadat je de nieuwe toets aanslaat, druk je het pedaal weer in. Daarmee zet je de nieuwe toon vast in het pedaal.
- Ga verder vanaf punt 3 en herhaal zo vaak als je wilt.
Bij deze oefening wissel je het pedaal per toon. Als je muziekstukken speelt, mag je vaak meerdere noten na elkaar spelen, voordat je het pedaal wisselt. Maar als je het pedaal wisselt, doe je dat altijd wel precies op het moment dat je een toets aanslaat.
Houding van je voet
Als je het pedaal indrukt, laat dan je hiel op de grond rusten, terwijl je met het bovenste deel van je voet het pedaal indrukt. (Net als bij het gaspedaal van een auto.) Wanneer je het pedaal omhoog laat komen, laat je voet dan contact met het pedaal houden.
Je hebt de minste kans op spierpijn en op storende bijgeluiden als je het pedaal op deze manier toepast.
Hoe pas je het pedaal toe in de muziek?
Het gemakkelijkste is het, als het pedaal staat aangegeven in de bladmuziek. Wissel het pedaal op de plaatsen waar dat staat. Let er wel op dat je het pedaal omhoog laat komen tegelijk met het aanslaan van de noten of het akkoord en daarna direct weer indrukt.
Staat er geen pedaalgebruik in de bladmuziek aangegeven?
- Kijk dan naar de akkoordwisselingen in de muziek. Meestal betekent een nieuw akkoord dat je pedaal moet wisselen. Let erop dat een akkoord ook kan voorkomen in gebroken vorm: de noten van het akkoord worden dan na elkaar gespeeld in plaats van tegelijk, maar vormen samen toch één akkoord.
- Gebruik je oren. Als je hoort dat de muziek te veel door elkaar gaat lopen, zoek dan naar de beste plek om het pedaal te wisselen.
- Als je klassieke muziek speelt, wees dan heel terughoudend met pedaalgebruik in muziek van voor 1800.
Waar dienen de andere pedalen voor?
Het linkerpedaal helpt om je nog zachter te spelen. Zacht spelen doe je in de eerste plaats met je vingers. Pas als je al heel zacht kunt spelen met je vingers, kun je het linkerpedaal gebruiken om extra zacht te spelen.
Bovendien geeft het linkerpedaal een iets andere klank aan je toon, die soms in de muziek van pas komt.
Voor het linkerpedaal is geen speciale techniek nodig. Je houdt hem ingedrukt zo lang je hem nodig hebt.
Het pedaal in het midden bij piano's is meestal een studiepedaal. Je krijgt dan een heel zacht en gedempt geluid tijdens het spelen. Gebruik hem zo min mogelijk!
Want als je met het studiepedaal oefent, ervaar je niet de juiste verhouding tussen wat je vingers doen en het geluid dat je produceert. Daardoor kun je allerlei dingen verkeerd aanleren.
Het pedaal in het midden bij vleugels is een sostenutopedaal. De noot die je speelt terwijl je het pedaal indrukt blijft doorklinken, de noten daarna niet.